Tại sao phải dùng dầu soi kính hiển vi?

Bạn có biết tại sao các vật kính có độ phóng đại lớn khoảng 60x-100x thường là vật kính soi dầu (Oil immersion objective)?

Dầu soi kính hiển vi là gì? 

Dầu soi là một trong những phụ kiện kính hiển vi không thể thiếu khi sử dụng với chức năng dùng để quan sát các vật mẫu có kích thước siêu hiển vi mà độ phóng đại của kính không thể làm rõ vật mẫu. Đặc điểm của Dầu soi kính hiển vi là dầu trong suốt, có chỉ số khúc xạ cao.

Ở độ phóng đại lớn, vật kính cần phải sử dụng kết hợp với dầu soi kính hiển vi, loại vật kính này được gọi là vật kính ngâm dầu. Dầu soi hỗ trợ làm tăng độ phân giải hình ảnh, cho chất lượng hình ảnh khi quan sát rõ nét hơn. Sử dụng dầu soi vào trực tiếp mẫu vật cần quan sát sau đó dùng vật kính ngâm dầu để quan sát có độ phóng đại và chất lượng hình ảnh tốt nhất.

Tuy nhiên hiện nay, một số loại như kính hiển vi kỹ thuật số chất lượng cao đã được trang bị khả năng phóng đại cực lớn nên không cần phải sử dụng dầu soi.

Tại sao phải dùng Dầu soi kính hiển vi

Theo cơ sở lý thuyết

Một trong những yếu tố quan trọng nhất quyết định độ phân giải của vật kính là khẩu độ số (NA) của vật kính. Thông số này thường dao động từ 0.025 cho vật kính phóng đại thấp (1x-4x) cho tới 1.6 cho vật kính độ phóng đại cao ngâm dầu. Khẩu độ số NA được tính theo công thức:

NA = n.sinα

Với: n là chiết suất môi trường giữa vật kính và mẫu
                 α là khẩu độ góc ( một nửa góc mở của vật kính)

Vì vậy, để tăng NA, ta có thể tăng chiết suất môi trường giữa vật kính và mẫu bằng cách sử dụng môi trường dầu, glycerin hay nước thay cho môi trường không khí (có chỉ số chiết suất bằng 1). Thường người ta sử dụng loại dầu soi chuyên dụng có chỉ số khúc xạ là 1.51 tương đương với chỉ số khúc xạ của tấm lamen đặt trên bề mặt mẫu. Do đó, các tia sáng đi qua mẫu vật, qua môi trường đồng nhất giữa lamen và dầu soi kính, do đó không bị khúc xạ ngay khi chúng rời khỏi tấm lamen. 

Vật kính ngâm dầu và dầu soi kính

Các vật kính độ phóng đại càng cao thì càng cần nhiều ánh sáng đi vào, do vậy chúng được thiết kế đặc biệt để có thể ngâm dầu hay các môi trường khác để tăng chỉ số NA cho vật kính. Ngoài ra các vật kính độ phóng đại cao có khoảng cách làm việc ngắn, tạo thuận lợi cho việc ngâm dầu một cách dễ dàng. 

Cấu tạo vật kính ngâm dầu: Một thấu kính phía trước hình bán cầu, một thấu kính khum dương và một nhóm thấu kính kép.

Hiệu quả của vật kính ngâm dầu thường bị ảnh hưởng nếu dùng sai loại dầu soi. Các nhà sản xuất kính hiển vi tạo ra các vật kính ngâm dầu với chỉ số khúc xạ và phân tán rất chặt chẽ, đòi hỏi môi trường ngâm vật kính phải phù hợp. Các nhà sản xuất kính hiển vi khuyến khích không dùng nhiều loại dầu ngâm giữa các nhà sản xuất để tránh hiện tượng kết tinh hoặc tách pha. Các loại vật kính ngâm nước và Glycerin cũng được sử dụng cho các ứng dụng như quan sát tế bào nuôi cấy hay các mô ngâm trong nước muối sinh lý. Vật kính ngâm nước Plan Apochromat của Zeiss (NA=1.2) được thiết kế với các vòng điểu chỉnh cho phép quan sát mẫu vật qua môi trường nuôi cấy lên tới 200µm mà vẫn giữ được chất lượng hình ảnh tuyệt vời. 

Những điểm cần lưu ý khi lựa chọn dầu soi kính hiển vi

Dầu soi kính hiển vi có vai trò rất quan trọng với kính hiển vi khi sử dụng dùng để quan sát các vật mẫu có kích thước siêu hiển vi lên độ phóng đại 1000 lần. Dầu soi sử dụng với vật kính 100, làm tăng độ chiết quang của môi trường. Đồng thời, hình ảnh đưa ra tốt hơn và sẽ không làm ảnh hưởng đến mắt. 

Việc lựa chọn dầu soi cần lưu ý những điềm sau:

• Trên thị trường hiện nay có rất nhiều cơ sở bán dầu soi kính hiển vi, đặc biệt có những loại có màu sắc. Bạn cần chú ý lựa chọn dầu soi trong suốt, keo, sánh. Kiểm tra bằng mắt thường, lọ đựng dung dịch lên cao và đầy đủ ánh sáng để kiểm tra điều này.
• Lựa chọn sản phẩm có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng. Việc chọn được sản phẩm có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng giúp bạn sử dụng với kính được dễ dàng, đặc biệt không gây hỏng hóc với kính.
• Kiểm tra hạn sử dụng của dầu soi trước khi sử dụng với kính hiển vi của bạn.
• Không nên sử dụng cùng lúc nhiều loại dầu soi, điều này dẫn đến các phản ứng hóa học làm hỏng vật kính của bạn.
• Nên chọn dầu soi chuyên dụng có chỉ số khúc xạ là 1.51 tương đương với chỉ số khúc xạ của tấm Lamer đặt trên bề mặt mẫu. Điều này hỗ trợ trong quá trình sử dụng, các tia sáng không bị khúc xạ khi đi qua lamer chứa dầu soi.

Những lưu ý quan trọng trước khi sử dụng kính hiển vi

Thứ nhất: Vệ sinh kính tốt trước khi soi là điều cực kỳ quan trọng

Chúng ta khó có thể quan sát nếu kính đèn tối, vật kính mốc hay thị kính mờ… Trước khi ngồi vào kính để soi, chúng ta nên bỏ ra một vài phút để tiến hành vệ sinh kính bằng cách lấy một tấm gạc khô và sạch lau đầu vật kính, lau thị kính. Và Kiểm tra đèn hoặc lau sạch gương trong trường hợp dùng kính lấy ánh sáng bằng gương.

Lưu ý: Nếu có mốc hãy dùng Xylen để lau. 

Thứ hai: Nên chuẩn bị tiêu bản tốt để đem lại kết quả như mong muốn

Thứ 4: Ánh sáng phù hợp là tiêu chí rất quan trọng

Ánh sáng là điều cần thiết nhất khi soi kính. Muốn lấy được vi trường bạn phải chọn ánh sáng phù hợp. Mỗi đầu vật kính yêu cầu một mức độ ánh sáng không giống nhau . Không phải lúc nào ánh sáng mạnh nhất cũng tốt. Trước khi soi bạn phải xác định mình sẽ soi ở vật kính bao nhiêu để lựa chọn mức độ ánh sáng cho thích hợp . Với vật kính 10x ánh sáng phải chỉnh ở mức thấp nhất bằng cách hạ tụ quang tối đa, đóng chắn sáng về mức 10x, đèn để ở mức thấp 1-2.

Tư vấn chi tiết giải pháp xin vui lòng liên hệ với công ty chúng tôi:

Công ty TNHH Tín Đức - Nhà phân phối, bán kính hiển vi hàng đầu tại Việt Nam.

Địa chỉ: số 2 ngõ 36 Nguyên Hồng, quận Đống Đa, thành phố Hà Nội
Điện thoại: (84-04) 37735884 - Fax: (84-04) 37735891
Website: www.tinduc.vn - Email: tdcmail@hn.vnn.vn

Nhận xét bài viết

(Xem mã khác)

(Vui lòng điền đầy đủ thông tin hoặc đăng nhập bằng tài khoản Facebook hoặc Gmail)

Hiện tại chưa có ý kiến đánh giá nào về bài viết này. Hãy là người đầu tiên chia sẻ cảm nhận của bạn.